به مناسبت روز جهانی هواشناسی
توسعه هشدار سریع برای نجات جان های بیشتر
به گزارش شمال برگ، سیستم های پیشبینی و هشدارهای زودهنگام اهمیت بالای ی در کاهش خسارات ناشی از مخاطرات جوی دارند؛ سازمان هواشناسی در مسیری که استانداردهای بین المللی و اسناد بالادستی ملی تعیین کرده اند، گام برمی دارد و برای ارتقاء کیفیت خدمات خود تلاش می کند اما در صورت عدم رفع چالش های زیرساختی، تحریم ها و کمبود منابع مالی، زیرساخت های سازمان هواشناسی از زیرساخت های جهانی فاصله خواهد گرفت؛ این در حالیست که آمارهای سازمان جهانی هواشناسی رشد چشم گیر کشورهای کمتر توسعه یافته در زمینه هشدارهای زودهنگام حکایت دارد.
به گزارش شمال برگ به نقل از ایسنا سازمان ملل هر ساله ۲۳ مارس (۳ فروردین) را بعنوان روز جهانی هواشناسی گرامی می دارد. این روز که سالروز تاسیس سازمان جهانی هواشناسی در سال ۱۹۵۰ است، هر ساله با تعیین شعاری ویژه همراه می شود و به موضوعات متنوعی می پردازد.
پیش تر شعار سال ۲۰۱۵ «دانش اقلیم شناسی برای عمل اقلیمی»، ۲۰۱۶ «اقلیم آینده: گرم تر، خشک تر و مرطوب تر»، سال ۲۰۱۷ «درک بهتر ابرها»، سال ۲۰۱۸ «آماده باش جوی؛ هوشیاری اقلیمی»، سال ۲۰۱۹ «خورشید، زمین و آب و هوا»، سال ۲۰۲۰ «اقلیم و آب»، سال ۲۰۲۱«اقیانوس، وضعیت هوا و اقلیم ما»، سال ۲۰۲۲ «هشدارهای اولیه و اقدامات اولیه»، سال «۲۰۲۳» آینده وضعیت هوا، اقلیم و آب در گذر نسل ها و سال ۲۰۲۴ «خط مقدم اقدام اقلیمی» تعیین شده بود
شعار سالجاری میلادی (۲۰۲۵) سازمان جهانی هواشناسی «همه با هم به سمت رفع خلاء هشدارسریع» است. این سازمان از تمام کشورهای جهان برای مشارکت در این خصوص درخواست کرده است.
سیستم های اخطار زودهنگام نقشی اساسی در کاهش اثرات بلایای طبیعی دارند. این سامانه ها با فراهم کردن امکان پیشبینی و آمادگی در مقابل خطراتی مانند طوفان ها، سیل ها و موج های گرمایی، اهمیت بالای ی در محافظت از جان میلیونها نفر ایفا می کنند.
چرا شعار «همه با هم به سمت رفع خلاء هشدارسریع» انتخاب شد؟
سازمان جهانی هواشناسی سال جاری هفتاد و پنجمین تاسیس خویش را می گذراند و در این مدت پیشرفت های مهمی در پیشبینی های هواشناسی صورت گرفته است، با این وجود هنوز شکاف هایی در دقت پیشبینی ها، شبکه های مشاهده و دسترسی به برخی داده ها وجود دارد که شعار سالجاری این سازمان هم بر همین مبنا است.
سازمان جهانی هواشناسی بعنوان نهاد تخصصی سازمان ملل در حوزه آب وهوا، از راه ۱۹۳ کشور عضو درحال گسترش همکاریهای بین المللی برای کاهش شکاف های موجود در هشدارهای زودهنگام است چون که همکاری جهانی می تواند به ایجاد سیستم های اخطار زودهنگام جامع منجر شود.
ضرورت توسعه سیستم های اخطار زودهنگام در شرایط تغییرات اقلیمی
بر اساس گزارش سازمان جهانی هواشناسی سال ۲۰۲۴ بعنوان گرم ترین سال ثبت شده در تاریخ شناخته شده است. این افزایش دما باعث تغییرات شدید در الگوهای جوی شده و تعداد و شدت بلایای طبیعی را افزایش داده است؛ توفان های استوایی، بارش های سیل آسا، امواج طوفانی، خشکسالی های مرگبار و آتشسوزی های گسترده همچون پدیده هایی است که مناطق مختلف جهان را تهدید می کند. این چالش ها تنها خسارات لحظه ای به بار نمی آورند بلکه نتایج اجتماعی و اقتصادی بلندمدتی به دنبال دارند که بعد از فروکش کردن بحران هم ادامه خواهد یافت.
این شرایط اهمیت بهبود و توسعه سیستم های اخطار زودهنگام را بیشتر از پیش نمایان کرده است. اتخاذ نگاههای پیشگیرانه و همکاری بین المللی در زمینه تقویت سامانه های پیشبینی و واکنش سریع می تواند تأثیرات مخرب این پدیده ها را کم کند و جوامع را در مقابل تغییرات اقلیمی مقاوم تر کند.
طرح «هشدارهای زودهنگام برای همه» تابحال پیشرفت های قابل توجهی در زمینه کاهش تلفات انسانی، پشتیبانی از معیشت و افزایش تاب آوری جوامع داشته است البته با شدت یافتن خطرات اقلیمی، سرعت اجرای این طرح هم باید افزایش پیدا کند و بر همین مبنا هم در مرحله جدید این رویکرد، ضروری است که همکاریهای بین المللی برای پشتیبانی از توسعه سیستم های اخطار زودهنگام تقویت شود.
افزایش جهانی ظرفیت اخطار زودهنگام
بر اساس داده های سازمان جهانی هواشناسی سال قبل میلادی ۱۰۸ کشور توانایی لازم را برای صدور اخطار زودهنگام داشتند که نسبت به سال ۲۰۱۵ که این تعداد ۵۲ کشور بود، حدود دو برابر شده افزایش پیدا کرده است.
رشد چشم گیر کشورهای کمتر توسعه یافته در زمینه صدور هشدارهای زودهنگام
همچنین بر مبنای اطلاعات دیگری از سازمان جهانی هواشناسی در بین کشورهایی که ظرفیت سیستم های اخطار زودهنگام خویش را تقویت کرده اند، کشورهای کمتر توسعه یافته بیشترین پیشرفت را داشته اند همینطور کشورهای محصور در خشکی و کشورهای جزیره ای کوچک درحال توسعه از نرخ پیشرفت جهانی فراتر رفته اند.
این روند نشان داده است که با وجود صدمه پذیری بالای این کشورها در مقابل بلایای طبیعی و تغییرات اقلیمی، تلاشهای گسترده ای برای افزایش تاب آوری و توسعه سیستم های اخطار زودهنگام اشده است.
رشد ۳۹ درصدی کار آمدی سیستم های اخطار زودهنگام در سرتاسر جهان
بر اساس داده های دیگری هم میانگین جهانی شاخص جامعیت سیستم های اخطار زودهنگام چندخطره از ۰.۳۵ در سالهای گذشته به ۰.۴۹ در سال ۲۰۲۴ افزایش پیدا کرده است. این رقم نشان دهنده رشد ۳۹ درصدی در پوشش و کار آمدی این سیستم ها در سطح جهان است. به نظر می آید افزایش این شاخص مبین ارتقاء توانایی کشورها در پیشبینی، اخطار و واکنش به مخاطرات طبیعی است که احتیاج به همکاری بیشتر در زمینه توسعه و تکمیل این سامانه ها را دارد.
پیش بینی های کلان بر مبنای داده های تمامی کشورهای عضو سازمان جهانی هواشناسی است
سازمان جهانی هواشناسی به منظور گسترش این سامانه ها، کاهش شکاف یا افزایش دسترسی به هشدارهای اولیه از تمام کشورها برای همکاری در این حوزه درخواست کرده است. سحر تاجبخش - رئیس سازمان هواشناسی کشور- در گفت و گو با ایسنا در مورد تأثیر همکاری بر پیشبینی های سطح کلان هواشناسی می گوید: اطلاعاتی که سازمان هواشناسی جهانی منتشر می کند بخصوص هشدارها بر مبنای داده هایی است که کشورهای عضو تولید می کنند. ایران یکی از کشورهایی است که تقریبا همگام با این استانداردها حرکت و در عرضه کرده های دقیق مشارکت می کند.
وی می افزاید که بعنوان نمونه دسترسی به اطلاعات هواشناسی در بعضی کشورهای آفریقایی و جنوب آسیا محدود است ازاین رو سازمان هواشناسی جهانی ابتدا به این کشورها و سپس به کشورهای درحال توسعه برای بهبود ظرفیتهای پیشبینی کمک می نماید.
رئیس سازمان هواشناسی کشور با تاکید بر نقش اسناد بالادستی ملی در توسعه شبکه پیشبینی و پایش داده ها خاطرنشان می کند که سازمان هواشناسی در مسیری که استانداردهای بین المللی و اسناد بالادستی ملی تعیین کرده اند، گام برمی دارد و تلاش می کند تا کیفیت خدمات خویش را ارتقا دهد.
تاجبخش به بازخوردهای مردمی و نظرات متخصصان اشاره می کند و می گوید: برپایه نظرسنجی های ایسپا و تحلیل نظرات کاربران، در سالهای گذشته دقت پیشبینی ها ارتقا یافته است. قطعا با تقویت شبکه دیدبانی و توسعه فناوری های مرتبط، کیفیت تولید محصولات هواشناسی و عرضه خدمات هم افزایش خواهد یافت.
صدور اخطار سریع؛ یک مسئولیت حیاتی و چند وجهی
صادق ضیاییان - رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا - نیز در گفتگو با ایسنا در رابطه با وضعیت زیرساخت ها برای انجام پیشبینی دقیق تر یا عرضه هشدارهای زودهنگام هم اظهار می کند: اخطار زودهنگام نخستین بار سال ۲۰۲۲ توسط آنتونیو گوترش - دبیرکل سازمان ملل متحد - اعلام و با برگزاری نشست طرح اقلیم کاپ ۲۷ مصوب شد.
وی در ادامه می گوید: هدف از این شعار صدور اخطار زودهنگام یا به هنگام و ارسال آن به دست مخاطبان نهایی، افراد در معرض خطر بود.
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا تأکید می کند که راه اندازی چنین سامانه هشدار سریع دارای چند وجه متفاوت می باشد و می گوید: مسئولیت راه اندازی و امکان آن به دست یک دستگاه اجرایی نیست. بعنوان مثال مسئولیت سازمان هواشناسی دریافت اطلاعات است که کسب اطلاعات هم نیازمند زیرساخت هایی برای افزایش دقت پیشبینی زمان و مکان است.
زیرساخت های ایران از جهان فاصله می گیرد
ضیاییان ادامه می دهد: زیرساخت های ایران درحال فاصله گرفتن از کشورهای توسعه یافته است. این کشورها بشدت در زمینه زیرساخت ها پیشرفت کردند؛ از رادارهای مختلف و تجهیزات زمینی برای رصد جو استفاده می نمایند و ماهواره ها و تجهیزاتی را در جو بالا برای رصد کامل به کار می گیرند.
وی می افزاید: از طرفی کشورهای پیشرفته از تجهیزاتی برای آنالیز، تحلیل و تجهیزات سخت افزاری برای اجرای مدلها اسنفاده می کنند. اساسا یکی از مراکزی که منجر به توسعه در واقع علم کامپیوتر یا پردازنده ها در سطح جهان شد، هواشناسی بود. علم هواشناسی نیازمند پردازنده های بسیار قوی و ابر کامپیوترهاست تا پردازش داده های فراوانی که از سراسر دنیا جمع می شود را انجام دهد. بعنوان مثال هوای اروپا بر ایران تأثیرگذار است و بر همین مبنا برای پیشبینی و رصد باید داده های کل دنیا پردازش شود.
امیدمان به بهبود شرایط است
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا اظهار می کند: این سامانه ها نیازمند قدرت پردازش بسیاری است اما در کشور با مشکلاتی روبرو می باشیم. حال امید داریم که شرایط در سالهای پیش رو بهبود یابد.
تاثیر مسایل مالی و تحریم ها در عدم تأمین زیرساخت های پیشرفته
ضیاییان در انتها در رابطه با علت عدم تأمین زیرساخت ها می گوید: عدم تأمین زیرساخت ها به علل مالی و آثار تحریم ها مربوط است البته باید در ارتباط با اختصاص اعتبارات در قسمت پیشگیرانه هم نگاه مثبتی ایجاد شود چون که با سرمایه گذاری یا اختصاص بودجه مناسب در قسمت پیشگیرانه میتوان از خسارات بعدی جلوگیری کرد.
منبع: شمال برگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب