یك اقلیم شناس عنوان كرد
خطر تغییر اقلیم برای جنگل های هیركانی با پدیده بهار زودرس
از گیلان یک اقلیم شناس، با اشاره به مشاهده پدیده بهار زودرس و اسفندهای گرم طی چند سال اخیر، اظهار داشت: با شروع روند گرمایش از بهمن ماه سیستم طبیعی جنگل گرفتار اشتباه شده و درختان شکوفه می دهند و سبز می شوند.
گرمایش جهانی پدیده ای است که موجب افزایش میانگین دمای سطح زمین و دریاها و اقیانوس ها شده و شدت این افزایش دما نگرانی هایی جهت از بین رفتن تعدادی از اکوسیستم ها را به وجود آورده است.
پژوهش ها نشان می دهد که گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی بیشتر ناشی از فعالیت های انسانی یکی از با اهمیت ترین مباحث حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی است.
گرمایش جهانی اثرات ناخوشایند فراوانی بر زندگی انسان ها و جانوران می گذارد. در حقیقت با گرم شدن زمین، یخ های قطبی آب می شوند، سطح آب دریاها بالا می آید و فصل ها شدت بیشتری می گیرند و گاها تعادل خودرا از دست می دهند.
با افزایش دما، احتمال خشک سالی نیز افزایش می یابد و میزان تبخیر رطوبت خاک زیاد می شود. گرمایش زمین میزان بارش را در مناطق مختلف تغییر می دهد و تغییر میزان و زمان وقوع بارش روی فرسایش و رطوبت خاک تاثیر است.
در سالهای اخیر تغییرات آب و هوایی، تمام مناطق جهان را درگیر مسائل و بحران های خود کرده و پس سازمان ملل نیز در مورد مخاطرات طبیعی معتقد می باشد که ۹۰ درصد بدترین بلایا در نتیجه تغییرات آب و هوایی رخ داده است.
استعداد آتش سوزی در جنگل ها بالا رفته است
دکتر نیما فریدمجتهدی، یک دکترای اقلیم شناسی در گفت وگو با ایسنا، با اعلان اینکه پدیده گرمایش جهانی و تغییر آب و هوا، وضعیت آب و هوا را با ناهنجاری های زیادی مواجه کرده است، اظهار داشت: استان گیلان دارای اکوسیستم پیچیده و شکننده است و پس نتایج گرمایش جهانی و ناهنجاری های آب و هوایی در این استان نمود بیشتری دارد.
وی افزایش میانگین دما، ایجاد ناهنجاری در بارش ها از حیث فراوانی و شدت بارش، افزایش بارندگی های رگباری، کاهش بارش برف و فراوانی بیشتر دوره های خشک و دوام و شدت آنرا همچون اثرات تغییر آب و هوا در گیلان دانست و اضافه کرد: در دهه اخیر شاهد فراوانی ثبت رکوردهای جدید دماهای بیشینه حدی در گیلان هستیم.
این دکترای آب و هواشناسی، با اشاره به وجود اکوسیستم های متنوع در گیلان، اثرپذیری تغییر آب و هوا را در این منطقه بیشتر دانست و افزود: متاسفانه دخالت های بشر در اکوسیستم های طبیعی سرعت تغییر آب و هوا را زیاد کرده و شاهد تغییر در رفتارهای بلندمدت آب و هوایی هستیم.
وی با اعلان اینکه تغییر آب و هوا بر اکوسیسیم هیرکانی نیز اثرگذار می باشد، اظهار نمود: جنگل های هیرکانی یکی از ارزشمندترین اکوسیستم های گیلان و زیستگاه گیاهان و جانوران محسوب می شود، اما مسئله دما به چند صورت این سامانه طبیعی را متاثر کرده است؛ یکی از این موارد گرمایش های نابه هنگام و سریع است که خسارت های زیادی به گونه های مختلف این اکوسیستم طبیعی وارد کرده است.
این اقلیم شناس، با اشاره به مشاهده پدیده بهار زودرس و اسفندهای گرم طی چند سال اخیر، اظهار داشت: گرم شدن زمین و بهار زودرس نه فقط برای باغ های فندق و گردوی گیلان مشکلاتی را به وجود آورده و هر سال خسارت های زیادی متوجه باغداران است، بلکه با شروع روند گرمایش از بهمن ماه سیستم طبیعی جنگل گرفتار اشتباه شده و درختان شکوفه می دهند و سبز می شوند، اما باردیگر با اُفت دما و احیانا بارش برف در اواخر سال و فرودین و اردیبهشت این شکوفه ها از بین می روند و برگ های درختان می سوزد و می ریزند، به گونه ای که تعدادی از گونه های جنگلی دیگر در سال سبز نمی شوند. طی سال های گذشته شاهد برگ زدن سریع قسمتی از درختان منطقه هیرکانی بودیم، اما با بارش برف در فروردین و اردیبهشت، تعدادی از جوامع درختی در جنگل های گیلان، عملا در طول سال بدون برگ ماندند.
مجتهدی، وزش بادهای گرم را سبب افزایش دما و کاهش رطوبت در جنگل ها دانست و اشاره کرد: با افزایش فراوانی وقوع باد گرم که می تواند یکی از آثار تغییر اقلیم باشد، استعداد آتش سوزی در جنگل ها بالا رفته که برای گیلان و مازندران بسیار خطرناک است؛ البته عامل ۹۰ درصد آتش سوزی ها در جنگل انسانی و عمدی است.
این آب و هواشناس، با اعلان اینکه تنها در دی ماه امسال صدها فقره آتش سوزی در جنگل های هیرکانی بوسیله پایش ماهواره ای ثبت شده و رکوردی کم سابقه در استان بوده است. اشاره کرد: افزایش بادهای گرم هشدار و نشانه ای برای تغییر آب و هوا است که جنگل های هیرکانی را تهدید می کند.
خشک سالی به اکوسیستم رودخانه لطمه می زند
وی اکوسیستم جنگل را یک سامانه در هم تنیده دانست که نقش مهمی هم در زیرسامانه های داخلی خود و هم در سایر اکوسیستم ها دارد و اشاره کرد: اگر درخت آزار ببیند، سایر گونه های وابسته به آن درخت خصوصاً جانوران نیز ضرر می کنند.
مجتهدی، بحرانی ترین پیامد تغییر آب و هوا را در وضعیت بارش ها دانست و افزود: هم افزایش و هم کاهش بارش اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می دهد. در ۲۰ سال قبل ایران و به تبع آن آب و هوای گیلان از نظر خشک سالی شرایط ویژه ای را تجربه کرده است؛ البته نباید فریب آمارهای سالانه بارش را حداقل در گیلان بخوریم، برای اینکه ممکنست که این آمارهای سالانه خشک سالی را نشان ندهد، اما دوره های خشکی کوتاه مدت در فصول بارانی ما زیاد شده و هم شدت و هم طول دوره خشکی های استان افزایش یافته است؛ به گونه ای که در سال قبل در فصل کشت برنج، ۶۰ روز پیوسته باران نداشتیم!
این کارشناس جغرافیای طبیعی، خشکسالی و کاهش بارش را دارای نتایج منفی در اکوسیستم های کوهستانی دانست و افزود: این خشکی ها روال طبیعی رویش گونه های مرتعی را گرفتار لطمه کرده و می تواند نقش موثری در کاهش تنوع زیستی مراتع ایفا کند. البته خشک سالی فقط اثر مستقیم بر جنگل ندارد و کاهش رطوبت و افزایش دمای کف جنگل شرایط را برای شیوع انواع آفت ها و قارچ ها و از بین رفتن گونه ها مهیا می سازد. خسارتی که آفات به شمشاد طی ۱۰ سال اخیر وارد کرده، بی سابقه بوده و اینگونه طبیعی را در معرض خطر انقراض قرار داده است. برخی کارشناسان علت افزایش شیوع این نوع آفات در جنگل های منطقه را همین گرمایش جهانی و تغییر آب و هوا می دانند.
مجتهدی افزود: از دیگر اثرات تغییر آب و هوا و نقش آن در رفتار بارش، وضهیت روان آب های سطحی است.
وی با اشاره به خشک شدن رودخانه های استان در فصول بهار و تابستان خصوصاً رودخانه های حوزه تالاب انزلی، اظهار داشت: خشک شدن رودخانه فقط از بین رفتن آب نیست، بلکه حیات موجود در بستر رودخانه و سکونتگاه های حاشیه رود نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. در حقیقت کمبود مداوم بارش و خشک سالی به اکوسیستم رودخانه لطمه می زند.
این آب و هواشناس، تغذیه آبی تالاب های گیلان را به دو دسته تقسیم کرد و تصریح کرد: آبگیری و آبدهی تعدادی از تالاب ها از رودخانه و برخی دیگر از زهکش ها و آب باران است پس در دوره هایی که تالاب خشک می شود، تراز آبی آن کاهش می یابد و علاوه بر تهدید زندگی گونه های آبی و خشکی، خطر سوء استفاده های انسانی از عقب نشینی بستر تالاب نیز وجود دارد.
مجتهدی، با اعلان اینکه حیات گیاهان و جانداران تالابی متکی به باران و آب های سطحی است، عنوان کرد: فراوانی وقوع بارش های سنگین در گیلان یکی دیگر از اثرات تغییر آب و هوا است، در صورتیکه سال قبل شهرستان املش با ثبت بارش ۳۸۲ میلیمتری در یک روز رکورد بارش ایران را زد.
گیلان؛ کلاس عملی درس تغییر آب و هوا
وی وقوع بارش های سنگین را همراه با سیلاب دانست و بیان کرد: وقتی سیلاب ها می آیند هم اکوسیستم رودخانه ها گرفتار تغییر می شود و هم شاهد فرسایش بستر رودخانه هستیم؛ مسئله ما در رودخانه، فقط پی کنی و بحث فرسایش نیست. بستر رودخانه خالی نیست و زیستگاه و پناهگاه جانداران مختلف همچون دوزیستان، پستاندارن و ماهیان محسوب می شود که سیل های مهیب خصوصاً در سالهای اخیر این زیستگاه ها را از بین می برد. از جانب دیگر افزایش بارش های سنگین و وقوع سیلاب با رسوبات زیادی همراه خواهد بود.
این دکترای آب و هواشناسی، با اشاره به خطر رسوبات سیلابی برای تالاب انزلی، اشاره کرد: افزایش حجم رسوبات ناشی از افزایش بارش های سنگین و سیلاب های شدید، سبب پُر شدن تالاب می شود.
مجتهدی، تغییر الگوهای آب و هوایی را ناشی از گرمایش جهانی دانست و اشاره کرد: امروزه تغییرپذیری و عدم قطعیت در وضعیت آب و هوایی گیلان به موضوعی بغرنج تبدیل گشته است. گیلان در سال آبی اخیر، طی پنج ماه از فصل سرد گذشته فقط در آذرماه بارش در حد نرمال داشت و در مابقی ماه ها به طور متوسط بیش از ۳۰ درصد کاهش بارش را تجربه کرده است؛ امری که نشان از رفتارهای متغییر و نامعمول بارش دارد، اما باوجود این مساله بشر تا زمان حاضر تمامی برنامه ریزی های خودرا برمبنای الگوهای معمول و قابل پیش بینی بلندمدت انجام می دهد.
وی استان گیلان را جزو استان های اول کشور در فراوانی وقوع مخاطرات طبیعی دانست و عنوان کرد: بواسطه تنوع خاص آب و هوایی، اثرگذاری تغییر آب و هوا در گیلان بیشتر ظهور و بروز می کند پس گیلان کلاس عملی درس تغییر آب و هوا است و رکوردهای دمایی و بارشی ما که طی سال های اخیر جابجا شده، مبین این مسئله است و باید این هشدارها را در کشور جدی بگیریم.
این آب و هواشناس، الگوی نابهنجار آب و هوایی را ابرچالش موجود در تمامی حوزه ها و ابعاد زندگی بشر دانست و اشاره کرد: اگر به این مسئله نیاندیشیم و به شکل مشخص و عملی در مورد آن صحبت نکنیم، شرایط دشوار و نامعمولی گریبان ما را خواهد گرفت؛ حتی ناگوارتر از اتفاقات سالهای اخیر. تبعاتی که نه توان فنی برآمدن و فائق شدن بر آنرا خواهیم داشت و نه منابع مالی مورد نیاز را.
مجتهدی افزود: استان گیلان در حوزه های کشاورزی و محیط زیست نیازمند توجه به برنامه های عملیاتی برای مشکلات پیش رو در زمینه تغییر آب و هواست؛ هرچند که مجبور باشیم تصمیمات سختی اتخاذ نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب