چرا دیگر جنگل ها ضربه گیر باران سیل آسا نیستند؟
شمال برگ: یك كارشناس جنگل به نقش اساسی این موهبت خدادادی در كاهش بروز سیل در مازندران اشاره نمود.
مجید اسحاقی در گفت وگو با ایسنا با اشاره به نقش جنگل در ممانعت از بروز سیل، اظهار نمود: جنگل یك مجموعه پوشیده از گیاهان است كه به علت دارا بودن لایه های مختلف ارتفاعی همچون علفی، درخچهای و درختان انبوه كه به آن اشكوب بندی گفته می شود، در زمان بارندگی هر كدام از این لایه ها، بخشی از باران را جذب می كنند.
وی با اشاره به اینكه در صورتیكه جنگلی وجود نداشته باشد حجم عظیم بارندگی جذب زمین نشده و باعث بروز روان آب می شود، خاطرنشان كرد: همانند بارندگی اخیر در چند روز گذشته در یك بازه 24 ساعته حدود 200 میلیمتر باران بارید و به علت شدت فراوان و زمان كم زمین برای جذب آب، روانآب بوجود آمد كه این امر باعث بروز سیل شد.
*نقش لاش برگ ها در جذب باران
عضو هیئت علمی گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس خاطرنشان كرد: در جنگل علاوه بر این سه لایه ای كه ذكر شد یك لایه دیگر به نام لاش برگ وجود دارد كه شامل بقایای گیاهان، برگ ها و شاخه های ریز است؛ این لاش برگ یك محیط اسفنجی بوجود می آورد كه مقادیر متناوبی از آب و باران را در خود نگه می دارد و این آب را به مرور از دست می دهد كه به مرور جذب لایه های زمین می گردد.
اسحاقی با اشاره به اینكه بخشی از بارندگی كه به برگ درختان برخورد می كند توسط گیاه تبخیر می گردد و باردیگر جلوی حجم زیاد بارندگی را می گیرد، اظهار داشت: زمانی كه باران با شدت زیاد به درخت برخورد می كند با استفاده از تنه آرام به ریشه و دیگر قسمت های پایین دست سرازیر می گردد و سپس جذب زمین می گردد كه به این فرایند "استم فلو" گفته می گردد و این مجموعه می تواند تا 90 درصد از تولید سیلاب جلوگیری كند.
وی با اشاره به اینكه اشتباهاتی در برداشت از جنگل و یا حركات ماشین های آفرود این روند را به شدت دچار اختلال می كنند، افزود: آفرودها و ماشین های بزرگ با چرخ های پهن و سنگین فشردگی و كوبیدگی خاك را به همراه دارند و این سفتی خاك باعث می گردد لایه اسفنجی كامل از بین برود و قابلیت جذب آب پایین بیاید و همین مسیر شیار كه توسط چرخ ماشین تولید می گردد روانآب بوجود می آورد.
عضو هیئت علمی گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس در مورد اینكه آیا جمع آوری چوب و شاخه های درختان باعث افزایش تخریب سیل خواهد شد یا خیر، اظهار داشت: زمانی كه چوب آلات و شاخه ها از جنگل خارج می گردد در حقیقت توان تولیدی آنرا كم می نماییم ازاین رو برگشت سرشاخه ها و برگ ها می تواند در ممانعت از بروز سیل جلوگیری كند و البته باید توجه داشت از تراكم بیش از حد آن جلوگیری شود.
اسحاقی خاطرنشان كرد: در صورتیكه سرشاخه توسط بارش، رانش و باد بیشتر از ظرفیت اكوسیستم وجود داشته باشد آن را می توان خارج كرد، ازاین رو برگ و سرشاخه به تنهایی در حالت طبیعی مفید می باشد.
درختان با ریشه های عمیق در برابر سیل مقاوم هستند
وی درباره درختانی در مقابل سیل مقاوم تر هستند، اظهار نمود: مهم ترین ركنی كه درختان می توانند در مقابل سیل مقاومت كنند داشتن ریشه های عمیق است و هر گونه ای كه به آب علاقه بیشتری داشته باشد ریشه سطحی دارد. گونه ای مانند توسكا كه نیاز آبی زیادی دارد در جایی مستقر میشود كه سطح آب سفره زیرزمینی بالا باشد، ازاین رو این گیاه چون نیازی نمی بیند كه در اعماق زمین رطوبت را جذب نماید ریشه اش را به صورت سطحی در سطح خاك پخش میكند، ازاین رو این گیاه مقاومت كمتری را در برابر سیلاب دارد اما گونه ای مانند راش، بلوط و ممرز چون ریشه عمیق تری دارند می توانند در مقابل سیل مقاومت بیشتری داشته باشند.
وی عنوان كرد: اینكه درخت توسكا ریشه سطحی دارد نافی این امر نیست كه نمی تواند در مقابل سیل مقاومت كند بلكه باید اظهار داشت كه نیاز آبی بالایی دارد، ازاین رو حجم عظیمی از آبها را كه مانداب شده جذب و از اشباع شدن خاك جلوگیری می كند و اجازه می دهد در پروسه بعدی كه بارندگی اتفاق افتاده رطوبت جذب خاك شود و به صورت كلی نمی توان اظهار داشت كه در مقابل سیلاب مفید نیست.
*نقش مهم طرح های آبخیزداری در كنترل سیلاب
عضو هیئت علمی گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس به بیان دلیل اصلی سیل در شمال ایران پرداخت و اظهار داشت: در مناطق بالادست، بیشتر اراضی، مراتع و یا جنگل هایی بودند كه به واسطه یك ارزش افزوده كاذب، قیمتشان بالا رفته و مسكونی شدند و اگر نتوان در بالادست آب را مدیریت كرد و طرح های آبخیزداری را اجرا نماییم حجم عظیم بارندگی وارد رودخانه ها و سپس به سمت شهرها سرازیر می گردد.
اسحاقی با اشاره به اینكه طی یكی دو سال اخیر اداره كل منابع طبیعی غرب مازندران كار مفیدی را به نام طرح های سیل بند و آبخیزداری شروع كرده و نمونه بارز آن در رودخانه ماشلك و رودخانه گردكل است، اظهار نمود: اداره كل منابع طبیعی در بالادست رودخانه ماشلك سیل بندی را اجرا كرد كه سرشاخه گیر است و درختانی را كه بر اثر سیل شكسته شده بودند را پیش از اینكه به اراضی شهری برسد در بالادست پشت سیل گیر باقی گذاشت.
وی با اشاره به اینكه درباره فعالیت دامداری در جنگل موارد متناقضی وجود دارد، اضافه كرد: صرف وجود دام در جنگل هیچ تخریبی را به همراه ندارد و نیازمند تعادل بین اكوسیستم و دام است اما اگر از یك عرصه بیشتر از توان برداشت شود این دام ها سبب كوبیدگی خاك و خورده شدن سرنهال ها می گردد و از سویی خود دامدار به جهت اینكه بتواند اراضی سرسبزتری تولید كند كت زنی می كند و سرشاخه ها را می زند تا درختان خشك شوند و نور وارد شده تا گیاه به وجود آید.
گفت وگو از سپیده پورشعبان خبرنگار ایسنا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب