خداحافظی آفت شب پره شمشاد از عرصه های جنگلی غرب مازندران
به گزارش شمال برگ کارشناس گیاه پزشکی اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران منطقه نوشهر ضمن اشاره به پایش اخیر سطح رویشگاهی شمشاد منطقه از مشاهده نشدن ردپایی از آفت برگ خوار شب پره شمشاد در عرصه های جنگلی این منطقه بعد از ۶ سال ماندگاری این آفت اطلاع داد.
حسین لزربنی روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اضافه کرد: معمولاً لارو این آفت در فصول زمستان، بهمن و اسفند ماه آغاز به رشد و نمو می کند و زمان طغیان آنها هم در خرداد ماه است و خوشبختانه طی بازدید های به عمل آمده از سطح شمشادهای صدمه دیده و حتی جوانه زده به صورت خودرو در مناطقی از پارک جنگلی سی سنگان، طرح جنگلداری گلندرود، شهرستان های عباس آباد و رامسر ردپایی از این آفت دیده نشده است و این نشان داده است این آفت از بین رفته است.
وی با اظهار اینکه شمشاد گونه ای دیر رشدی است، توضیح داد: الان در این نقاط شاهد سبز شدن جوانه های شمشاد هستیم که با عنایت به رشد سالانه حدود یک سانتی متر سال ها زمان خواهد برد تا این جوانه ها به درخت تنومند تبدیل شوند.
کارشناس گیاه پزشکی اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران - نوشهر اظهار داشت: برای احیای این گونه ارزشمند، طی دو سال قبل حدود ۶۰ هزار نهال در حوزه منابع طبیعی این منطقه تولید برای کاشت به مرکز تولید بذر شهرستان آمل انتقال داده شد.
آفت معروف به شب پره برگخوار اولین بار در مازندران خرداد ماه سال ۹۵ در شمشادهای ۵۰ هکتار از پارک جنگلی بنفشه چالوس مشاهده شد و به علت سرعت بالای زادآوری این گونه مهاجم در سرتاسر جنگل های شمال پراکنده شد و این آفت تمامی سطح رویشگاه های شمشاد غرب مازندران به گستره حدود هشت هزار و ۵۰۰ هکتار در برگرفت و سبب خشکیدگی و نابودی این گونه کمیاب و پرارزش جنگلی در این منطقه شد.
طبق گزارش سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، در دو سال قبل به خاطر محدودیت های مبارزه شیمیایی درعرصه های طبیعی و شدت حمله بیماری آفت شب پره شمشاد و هم حفظ ژنوم این گونه نادر، موضوعی تحت عنوان شرایط "برون جا" در دستور کار این سازمان قرار گرفت و حدود ۱۶۰ هکتار تحت عنوان مرکز بذر با رعایت کامل پروتکل ها در شهرستان آمل برای کاشت حدود ۶۰ هزار نهال مکان یابی و اجرا شد.
شرایط برون جا یا به عبارتی حفاظت برون جا، مجموعه فنونی است که در خارج از زیستگاه یا رویشگاه های طبیعی، گونه های هدف از راه نمونه برداری، انتقال و ذخیره سازی گونه ها با تمرکز بر تکثیر در شرایط محدود و بسته انجام می شود.
مسئول مرکز بذر جنگلی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور سال قبل اعلام نموده بود که نهال شمشاد از نهالستان های حوزه های منابع طبیعی از حوزه ادارات کل منابع طبیعی چهارگانه شمال کشور شامل گیلان، مازندران - نوشهر، مازندران - ساری و گلستان به مرکز بذر جنگلی شهرستان آمل انتقال یافته و در این حوزه به گستره حدود ۱۶۰ هکتاری کاشته شد.
بهرام ناصری آن زمان گفته بود که به خاطر دور بودن از رویشگاه های شمشاد، امکان مبارزه شیمیایی، محصور بودن و حفاظت کامل، برخورداری سابقه وجود شمشاد در گذشته نه چندان دور و وجود عرصه های دست کاشت دارای پوشش و سرشت سایه پسندی برای کاشت این گونه پرارزش مکان یابی شده و حدود ۶۰ هزار اصله نهال شمشاد که بیشترین آن در ارتباط با حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران است در سطح حدود شش هکتار در عرصه ۱۶۰ هکتاری کاشته شده است.
در حال حاضر از گستره حدود ۱.۹ میلیون هکتار عرصه های جنگلی شمال کشور، حدود ۷۲ هزار هکتار آن رویشگاه های شمشاد است.
شمشاد هیرکانی با نام علمی بوکسوس هیرکانا (Buxus hyrcana) درختی همیشه سبز و بومی جنگل های هیرکانی در شمال ایران است که در لیست گونه های گیاهی در خطر انقراض اتحادیه بین المللی حفظ طبیعت (IUCN) قرار دارد.
این گونه درخت بعنوان پناهگاه حیات وحش و نماد میراث جنگل های شمال ایران قلمداد می شود و بهترین رویشگاه آن در ارتفاع ۲۰ تا ۴۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد ولی تا ارتفاع حدود یک هزار و ۲۰۰ متری در مناطق مختلف جنگلی استانهای گیلان، مازندران و گلستان هم می روید.